Η ποιότητα του οστού έχει μεγάλη σημασία για μια επιτυχημένη εμφύτευση και ένα καλό μακροχρόνιο αποτέλεσμα.
Ποιότητα οστού και εμφυτεύματα δοντιών
Όπως όλα τα οστά, έτσι και άνω και κάτω γνάθος δεν είναι συμπαγής. Η εξωτερική στοιβάδα, ονομάζεται φλοιώδες οστό και είναι ένα συμπαγές στρώμα ενασβεστιωμένου ιστού, ενώ στο εσωτερικό βρίσκεται το σπογγώδες οστό , το οποίο αποτελείται από οστικές δοκίδες , ενώ τον υπόλοιπο κενό χώρο καταλαμβάνουν κύτταρα του μυελού των οστών, που παίζει ενεργό ρόλο στο αιμοποιητικό και ανοσοποιητικό σύστημα.
Υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην ποιότητα και πυκνότητα του οστού
Η σκληρότητα του κόκαλου δεν είναι η ίδια από άνθρωπο σε άνθρωπο, ή ακόμα και στο ίδιο το άτομο, σε όλα τα σημεία των γνάθων.
Η ποιότητα του οστού είναι καθοριστικός παράγοντας για μια επιτυχημένη θεραπεία με εμφυτεύματα δοντιών.
Για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε την ποιότητα οστού, υπάρχει μια κλίμακα από το 1 έως το 4 (Ι – IV) , όπου το I είναι η σκληρότερη και πιο συμπαγής γνάθος, ενώ το IV είναι η πιο μαλακή και πορώδης γνάθος.
Κατά κανόνα η μεγαλύτερη σκληρότητα, παρατηρείται στην κάτω γνάθο, στην περιοχή του πιγουνιού, ενώ το πιο μαλακό κόκαλο, στην οπίσθια περιοχή της άνω γνάθου. Γενικά όσο πιο πίσω πηγαίνουμε, τόσο πιο μαλακή μπορεί να είναι η γνάθος, ενώ όσο πιο μπροστά κινούμεθα, τόσο καλύτερη σκληρότητα οστού μπορούμε να περιμένουμε.
Αυτός είναι και ο λόγος που όλη η έρευνα και ανάπτυξη των πρώτων εμφυτευμάτων έγινε αποκλειστικά στην πρόσθια περιοχή της κάτω γνάθου. Ακόμα και όταν πέρασαν τα εμφυτεύματα στην κλινική πράξη, για πολλά χρόνια η μόνη περιοχή στην οποία τοποθετούσαμε εμφυτεύματα ήταν ακριβώς στην περιοχή του πιγουνιού, εκεί που βρίσκουμε την καλύτερη ποιότητα οστού.
Μόνο με την εξέλιξη των εμφυτευμάτων και των χειρουργικών τεχνικών καταφέραμε κάποια στιγμή να τοποθετούμε εμφυτεύματα σε όλες τις περιοχές του στόματος.
Ποιότητα οστού στο CBCT
Με τις σύγχρονες μεθόδους απεικόνισης μπορούμε να έχουμε μια πολύ καλή ένδειξη όχι μόνο για το σχήμα της γνάθου, αλλά και για την ποιότητα οστού. Η ποιότητα και πιστότητα της απεικόνισης έχει φτάσει μάλιστα σε σημείο, που να μπορούμε όχι απλά να κάνουμε μια γενική εκτίμηση του οστού, αλλά να έχουμε μια ακριβέστατη εικόνα του φλοιώδους και του σπογγώδους οστού.
Είδαμε ότι μπορεί να συνδυάζεται μια πολύ σκληρή φλοιώδης στοιβάδα με ιδιαίτερα αραιό σπογγώδες τμήμα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να έχουμε ένα πιο συμπαγές σπογγώδες με μια πολύ λεπτή φλοιώδη στοιβάδα.
Οι νέες αυτές γνώσεις ήρθαν για να επεκτείνουν την αρχική κλίμακα αξιολόγησης της ποιότητας της γνάθου ( Ι – ΙV). Τώρα πλέον συνεκτιμούμε την εσωτερική και την εξωτερική ποιότητα του οστού με την εισαγωγή νέων υπο-κατηγοριών (Ι, IIa, IIb, IIIa, IIIb, IV)
Η ακριβής γνώση της ποιότητας του οστού είναι ιδιαίτερα σημαντικές, όχι μόνο για μια εμφύτευση ή για μια αναγέννηση οστού, αλλά και για την γενικότερη πρόγνωση της αποκατάστασης με εμφυτεύματα δοντιών.
Ποιότητα οστού και σύγχρονα εμφυτεύματα
Η ποιότητα της γνάθου παίζει καθοριστικό ρόλο για την πρόγνωση μιας αποκατάστασης με εμφυτεύματα δοντιών. Έρευνες έχουν δείξει ότι μια εμφύτευση σε οστό τύπου IV έχουν σημαντικά μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα σε σχέση με οστό τύπου Ι, ΙΙ, ΙΙΙ.
Παλαιότερα η ποιότητα της γνάθου ήταν ένας παράγοντας που δεν μπορούσαμε να επηρεάσουμε.
Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί τεχνικές με τις οποίες μπορούμε να αυξήσουμε τοπικά την σκληρότητα της γνάθου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μια τοπική συμπύκνωση της γνάθου.
Χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας τα ριζόμορφα εμφυτεύματα, τα οποία από μόνα τους επιτυγχάνουν μια οστική συμπύκνωση.
Η οστική συμπύκνωση ξεκινά από το πρώτο στάδιο της εμφύτευσης, που είναι ο τρυπανισμός του φρεατίου. Στα κλασικά εμφυτεύματα τα τοιχώματα του φρεατίου είναι παράλληλα. Έτσι τα παράλληλα τοιχώματα του εμφυτεύματος έρχονται σε ήπια επαφή με το οστό.
Στα ριζόμορφα εμφυτεύματα αντίθετα, το φρεάτιο είναι κωνικό και καθώς εισέρχεται το κωνικό εμφύτευμα, συμπιέζει ελεγχόμενα το οστό, βελτιώνοντας τοπικά την πυκνότητα της γνάθου.
Τεχνικές συμπύκνωσης του οστού
Όταν η γνάθος είναι ιδιαίτερα μαλακή, προτιμούμε να αποφύγουμε ακόμα και τον αρχικό τρυπανισμό και να χάσουμε έτσι έστω και λίγη ποσότητα οστού. Αντιθέτως θέλουμε να διατηρήσουμε όλη την ποσότητα οστού στο σημείο της εμφύτευσης, ώστε να συμπυκνώσουμε ακόμα πιο αποτελεσματικά το μαλακό κόκαλο.
Η πρώτη μέθοδος για την οστική συμπύκνωση, η οποία επινοήθηκε όταν δεν είχαμε ακόμα τα ριζόμορφα εμφυτεύματα, ήταν μια σειρά από κυλίνδρους με διαδοχικά μεγέθη, οι οποίοι κατά την είσοδό τους στην μαλακή γνάθο συμπίεζαν διαδοχικά το μαλακό οστό.
Μάλιστα σε περιπτώσεις, όπου η γνάθος δεν έχει μόνο την απαραίτητη σκληρότητα, αλλά και τις αναγκαίες διαστάσεις, μπορούμε με αυτά τα έμβολα να συμπιέσουμε το οστό όχι μόνο σε πλάτος, αλλά και σε ύψος διαμορφώνοντας έτσι πολύ καλύτερες συνθήκες για μια εμφύτευση.
Μια άλλη μέθοδος για να βελτιώσουμε τοπικά τη σκληρότητα της γνάθου είναι η χρήση διαστολέων. Έχοντας κωνικό σχήμα και διαδοχικά μεγέθη συμπιέζουν κατά την είσοδό τους το οστό και προετοιμάζουν την γνάθο για την τοποθέτηση του εμφυτεύματος
Υπάρχουν πλέον στην αγορά περισσότερα συστήματα, που μας επιτρέπουν τα βελτιώσουμε την σκληρότητα της γνάθου με το πλεονέκτημα ότι τα οδοντικά εμφυτεύματα τοποθετούνται με μια μεγαλύτερη αρχική σταθερότητα και η αποκατάσταση στηρίζεται σε πιο στέρεα θεμέλια.
Μια τελευταία εξέλιξη στον τομέα της ποιοτικής και σχηματικής τροποποίησης της γνάθου είναι ένα σετ διαδοχικών εργαλείων τρυπανισμού, τα οποία όμως χρησιμοποιούμε με ανάποδες στροφές.
Έχουν την ιδιότητα να συμπιέζουν τη γνάθο όχι μόνο οριζόντια, αλλά και σε κάθετο επίπεδο.
Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, όταν το οστικό έλλειμμα είναι μικρό, μπορούμε να συνδυάσουμε την συμπύκνωση του οστού σε 3 διαστάσεις με την τοποθέτηση κάποιου οστικού μοσχεύματος.
Η ψηφιακή τεχνολογία μας βοηθά, ακόμα και όταν οι συνθήκες στη γνάθο δεν είναι ιδανικές, να διαγνώσουμε έγκαιρα το πρόβλημα και με τα σύγχρονα συστήματα τροποποίησης της οστικής πυκνότητας μπορούμε πλέον να βελτιώσουμε τοπικά τη γνάθο και να προχωρήσουμε σε μια αποκατάσταση με εμφυτεύματα δοντιών.